Vertebroplasti Nedir? Osteoporotik Omurga Kırıklarında Modern Tedavi Yaklaşımı

Vertebroplasti, omurga kemiklerinde (vertebralarda) meydana gelen kırıkların tedavisinde kullanılan, minimal invaziv bir girişimsel cerrahi yöntemdir. Özellikle osteoporoz nedeniyle gelişen kemik zayıflıkları sonucu oluşan omurga çökme kırıklarında, hastaların ağrısını azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak amacıyla sıklıkla uygulanır.

Bu yöntem, yaşlı ve kemik yoğunluğu düşük hastalarda cerrahi riskleri en aza indirirken, hızlı mobilizasyon ve erken iyileşme imkânı sağlar. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, vertebroplasti ve benzeri tekniklerin bazı komplikasyonlara da neden olabileceğini göstermiştir.

Vertebroplasti Nasıl Yapılır?

Vertebroplasti işleminde, lokal veya genel anestezi altında polimetilmetakrilat (PMMA) adı verilen kemik çimentosu, ince bir iğne yardımıyla kırık omurun içine enjekte edilir.
Bu çimento birkaç dakika içinde sertleşerek kemik yapıyı güçlendirir ve ağrıyı büyük oranda azaltır.

İşlem sonrası hastalar genellikle aynı gün veya ertesi gün yürüyebilir hale gelir. Bu yönüyle vertebroplasti, özellikle yaşlı, osteoporotik veya cerrahiye uygun olmayan hastalar için önemli bir tedavi seçeneğidir.

Vertebroplasti Komplikasyonları

Her cerrahi işlemde olduğu gibi vertebroplasti de bazı riskler taşır. En sık görülen komplikasyonlar şunlardır:

• Sement kaçağı (cement leakage)
• Pulmoner sement embolisi (PCE)
• Nörolojik hasar
• Komşu vertebralarda yeni kırık gelişimi

Çimento enjeksiyonu sırasında materyalin damar sistemine kaçması, akciğer damarlarında sement embolisine yol açabilir. Bu durum çoğu zaman sessiz seyretse de, bazı hastalarda ciddi solunum sıkıntısına veya kardiyak komplikasyonlara neden olabilir.

Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?

Ulusoy ve arkadaşlarının (2018) European Spine Journal’da yayımlanan çalışması, sement destekli omurga cerrahisinde pulmoner komplikasyon riskine dikkat çekmiştir.

Araştırmada, şiddetli osteoporozu olan 281 hastada toplam 2978 sementle güçlendirilmiş fenestralı pedikül vidası kullanılmıştır. Bu vakaların %16,3’ünde radyolojik olarak pulmoner sement embolisi (PCE), %1,4’ünde ise klinik olarak belirti veren emboli saptanmıştır.

Çalışmada, özellikle yüksek sayıda vida kullanımı, geniş enstrümantasyon (7’den fazla omur düzeyinin sabitlenmesi) ve 20 cc’den fazla çimento hacmi kullanımının PCE riskini artırdığı gösterilmiştir.

Yani vertebroplasti ve benzeri sement destekli omurga işlemlerinde, kullanılan materyalin miktarı ve uygulama bölgesi komplikasyon olasılığını doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle cerrahların, özellikle torakal ve torakolomber bölgelerde sement enjeksiyonunu dikkatli ve kontrollü şekilde yapması önerilmektedir.

Vertebroplasti Kimler İçin Uygundur?

Vertebroplasti, aşağıdaki durumlarda etkili bir tedavi seçeneği olarak öne çıkar:

• Osteoporotik omurga kırıkları
• Tümöre bağlı vertebra metastazları
• Travma sonrası çökme kırıkları
• Ağrıya neden olan vertebral hemangiomlar

Ancak aktif enfeksiyon, omurilik basısı veya çimento alerjisi olan hastalarda işlem önerilmez.

Sonuç: Dikkatli Uygulama Hayat Kurtarır

Vertebroplasti, doğru hasta seçimi ve dikkatli uygulama ile ağrıyı hızla gideren, fonksiyonları geri kazandıran son derece etkili bir yöntemdir.
Ancak Ulusoy et al. (2018) çalışmasında da vurgulandığı gibi, fazla miktarda çimento kullanımı veya yanlış teknikler pulmoner sement embolisi gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Bu nedenle vertebroplasti, deneyimli omurga cerrahları tarafından, düşük basınç ve kontrollü enjeksiyon teknikleriyle uygulanmalıdır. Gelişen görüntüleme teknolojileri (örneğin intraoperatif floroskopi veya navigasyon sistemleri) sayesinde günümüzde bu riskler önemli ölçüde azaltılmıştır.