Omurga kırığı ameliyatı, özellikle torakolomber bölgede (sırt ve bel omurları birleşim yeri) görülen ciddi kırıklarda uygulanan bir tedavi yöntemidir. Omurga kırıkları trafik kazaları, yüksekten düşme, spor yaralanmaları veya şiddetli travmalar sonrası ortaya çıkabilir. Her omurga kırığı ameliyat gerektirmez; tedavi kararı, kırığın tipi, omurgadaki stabilite bozukluğu, bağ yapılarının durumu ve hastanın genel sağlık koşullarına göre verilir.
Omurga Kırığı Türleri ve Ameliyat Kararı
2024 yılında Global Spine Journal’da yayımlanan bir çalışmaya göre, omurga kırıklarını sınıflandırmada en güncel sistemlerden biri AO Spine Torakolomber Yaralanma Sınıflama Sistemidir. Bu sistem, kırıkları artan ciddiyet derecelerine göre kategorilere ayırır:
- Tip A kırıkları: Basit kırıklardır, çoğunlukla ameliyatsız yöntemlerle iyileştirilebilir.
- Tip A3 (incomplete burst fracture): Omurga gövdesinde parçalı kırık vardır ama tam dağılmamıştır. Çoğu zaman konservatif (ameliyatsız) tedavi yeterli olabilir.
- Tip A4 (complete burst fracture): Omurga gövdesi tamamen parçalanmıştır. Bu tip kırıklar, çalışmada da vurgulandığı üzere, ameliyatla tedavi edilme olasılığı A3 kırıklarına göre çok daha yüksektir.
- Tip B ve Tip C kırıkları: Omurgada ileri derecede instabilite oluşturan, bağ yapılarının ve çevre dokuların da zarar gördüğü kırıklardır. Neredeyse her zaman omurga kırığı ameliyatı gerektirir.
Ameliyatı Gerektiren Durumlar
Çalışmaya göre, omurga kırığı ameliyatı kararı verilmesinde şu faktörler öne çıkmaktadır:
- Kırığın tipi ve şiddeti: A4, B ve C tipi kırıklar daha çok cerrahi gerektirir.
- Posterior ligamentöz kompleks (arka bağ yapıları) yaralanması: Bu yapıların zarar görmesi, omurganın stabilitesini ciddi biçimde bozar ve cerrahi ihtiyacını artırır.
- Hastanın nörolojik durumu: Çalışma, nörolojik defisiti olmayan hastaları ele almış olsa da, eğer sinir basısı veya felç riski varsa, ameliyat çoğu zaman kaçınılmazdır.
- Hastanın genel sağlık durumu: Ameliyat için uygun olmayan hastalarda konservatif tedavi tercih edilebilir.
Omurga Kırığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Omurga kırığı ameliyatında temel amaç, omurganın yeniden stabil hale getirilmesi, omuriliğin korunması ve deformite riskinin azaltılmasıdır. En sık kullanılan yöntemler şunlardır:
- Pedikül vidası ile enstrümantasyon: Omurlara yerleştirilen vidalar ve çubuklar sayesinde kırık bölge stabilize edilir.
- Anterior veya posterior füzyon: Omurların kaynatılmasıyla kalıcı stabilite sağlanır.
- Minimal invaziv yöntemler: Bazı uygun kırıklarda küçük kesilerle vida yerleştirme veya vertebroplasti/kyfoplasti uygulanabilir.
Çalışmadan Elde Edilen Bulgular
Makalenin en önemli bulgularından biri, A4 kırıklarının A3’e kıyasla cerrahiyle daha fazla tedavi edilmesi gerektiğidir. Ayrıca, B ve C tipi kırıklar neredeyse her zaman cerrahiyle stabilize edilmektedir. İlginç olarak, uzman görüşlerinde A3 ve A4 kırıkları arasında fark olsa da, gerçek hayatta her iki kırık tipinin de benzer oranlarda ameliyat edildiği görülmüştür.
Bu da bize şunu gösteriyor: omurga kırığı ameliyatı kararı, sadece sınıflama sistemine değil, hastanın bireysel durumuna, cerrahın deneyimine ve mevcut tedavi imkanlarına göre değişebilmektedir.
Sonuç
Omurga kırığı ameliyatı, her hasta için gerekli değildir ancak özellikle A4, B ve C tip kırıklarda ve bağ yaralanması şüphesinde cerrahi tedavi ön plana çıkar. AO Spine sınıflaması, cerrahlara yol gösterici olsa da, her hasta özelinde bireysel karar vermek esastır.
Omurga kırığı geçiren hastaların mutlaka bir beyin cerrahisi veya ortopedi uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir. Doğru tanı, uygun tedavi planı ve zamanında yapılan omurga kırığı ameliyatı, hastanın yaşam kalitesini ve uzun dönem sonuçlarını belirleyen en önemli faktörlerdir.
Bağımsız, yeni nesil, tarafsız haber ve haberciliğin en üst noktasında yer alan habergezgini.com ile Türkiye’nin ve dünyanın gündemini takip edebilirsiniz.
